Başarı Hedef Yönelimi ve Akademik Motivasyon
Eğitim sisteminde öğrencilerin akademik başarılarını olumlu ya da olumsuz etkileyebilecek pek çok etkenden bahsedilebilir. Akademik başarı ile ilgili son yıllarda yapılmış olan araştırmaların odak noktasını bireylerin öğrenme süreçleri üstünde etkisinin büyük olduğu düşünülen güdüsel süreçlerdir. Bu nedenle bireylerin başarıya ulaşmakta izlediği süreç tutumları, gereksinimleri ve neden başarıya ulaşmak istediklerinin bilinmesi önemlidir. Başarı hedef yönelimi ve akademik motivasyon, öğrencilerin eğitim hayatındaki başarısını belirleyen iki önemli etmendir. Bu kavramlar, öğrencinin öğrenme sürecine yaklaşımını, gereksinimlerini, karşılaştığı zorluklara nasıl tepki verdiğini ve genel olarak akademik yaşamına nasıl yön verdiğini anlamamızda bize yol gösterir.
Başarı hedef yönelimi, öğrencilerin akademik başarıya ulaşma yolunda nasıl bir yaklaşım benimsediklerinin tanımlanmasıdır. Yapılan araştırmalar, bireylerin başarıya ulaşma konusunda iki temel hedef yönelimi sergileyebildiğini ortaya koymaktadır:
- Öz Yeterlilik (Mastery) Yönelimi: Bu tür öğrenciler, başarıyı öğrenme süreci olarak görürler. Hedefleri, bilgilerini geliştirmek, becerilerini artırmak ve anlamaya dayalı bir başarıya ulaşmaktır. Hatalarını, öğrenmenin bir parçası olarak kabul ederler ve zorluklarla karşılaştıklarında pes etmek yerine daha fazla çaba harcarlar.
- Başarı Yönelimi (Performance) Yönelimi: Bu öğrenciler, başarıyı diğer insanlarla karşılaştırıldıklarında üstünlük sağlamak olarak görürler. Başarılarını başkalarına göstermeyi ve dışsal ödülleri (puan, derece gibi) kazanmaya odaklanırlar. Hatalarını genellikle bir başarısızlık olarak değerlendirirler ve bu tür durumlardan kaçınma eğilimindedirler.
Akademik motivasyonun gelişimi, öğrencinin başarı hedef yönelimi ile sıkı bir ilişki içindedir. Özellikle öz yeterlilik yönelimi sergileyen öğrenciler, öğrenmeye değer verir ve süreçten zevk alırlar. Bu tür bir yönelim, öğrencilerin daha yüksek içsel motivasyona sahip olmalarını sağlar. Çünkü bu öğrenciler, başarıyı sadece sonuçlara değil, aynı zamanda öğrenme sürecine dayalı bir biçimde değerlendirirler. Bu da onları, daha yaratıcı, kalıcı ve derinlemesine öğrenmeye yönlendirir. Öte yandan, başarı yönelimi taşıyan öğrenciler, genellikle dışsal ödüllere ve toplumsal onaya odaklanırlar. Bu da onların motivasyonunu kısa vadeli hedeflerle sınırlı tutar. Uzun vadede, bu öğrencilerde öğrenmeye ilişkin ilgi kaybı ve daha fazla stres görülebilir, çünkü sürekli olarak başkalarıyla kıyaslanma ve başarısızlık korkusu yaşarlar. Bu da kısa vadeli başarılar sağlasa da uzun vadede motivasyon kaybına neden olabilir.
Öğrencilerin başarı hedef yönelimlerini ve akademik motivasyonlarını geliştirmek, onların eğitim hayatını daha sağlıklı ve verimli hale getirebilmek amacıyla okulumuzda süreç ve çalışmalar bu yapılanma çerçevesinde temellendirilmektedir.
